دولت رئیس سازمان بورس را حساب نمی‌کند/ رئیس سازمان بورس اختیارات کافی ندارد

یکم دی ماه وزیر اقتصاد با استعفای قالیباف اصل رئیس سازمان بورس موافقت کرد و هم زمان در همان روز شاخص کل بعد از حدود سه هفته ریزش سنگین با رشد ۳۳ هزار واحدی به ۱میلیون ۱۸۳ هزار واحد رسید. حسن قالیباف اصل ۲۰ فرودین ماه سال ۹۹ با تصمیم شورای عالی بورس، همزمان با تشویق مردم توسط دولت به بازار سرمایه، مدیریت سازمان بورس و اوراق بهادار را پذیرفت.

ایجاد اعتماد در مردم توسط دولت و نشان دادن بازار سرمایه به عنوان یک بازار بدون ریسک، هجوم نقدینگی هیجانی به بازار سرمایه را به همراه داشت که در پی آن رشد شارپی و غیر واقعی شاخص کل، انتظارات را از بازار افزایش داد و سهامداران خرد تازه وارد به امید اینکه بازار سرمایه یک بازار کم ریسک است معاملات روزانه خود را انجام می‌دادند، تا اینکه در مرداد ماه اصلاح بازار شروع شد و شاخص شروع به ریزش کرد. این اصلاح تا جای ادامه داشت که به طور میانگین ۵۰درصد از سرمایه سهامداران به خصوص کسانی که در دوران اوج بازار وارد بورس شدند تبخیر شد.

زیان وارد شده به سهامداران خرد آن‌ها را به دم درب ساختمان سازمان بورس کشاند و خواهان برخورد با مقصر ریزش شاخص کل بازار شدند. بعد از تجمعات سرمایه‌گذاران در روز دوشنبه ۲۹ دی ماه مقابل ساختمان بورس، روز سه شنبه خبر استعفای آقای قالیباف اصل منتشر شد و روز یکم دی ماه وزیر اقتصاد با استعفای او موافقت کرد.

دخالت دولت در بازار سرمایه با نگاه کسب درآمد و تامین کسری بودجه، مهمترین عامل در نوسانات بازار سرمایه از نگاه کارشناسان است. شاپور محمدی رئیس سابق سازمان بورس هم به همین جهت استعفای خود را به وزارت اقتصاد داد و حاضر به ادامه کار در این سمت نشد.

واکنش‌های مختلفی از سوی فعالان بازار سرمایه و سهامداران خرد نسبت به استعفای رئیس سازمان بورس صورت گرفت. در یک نظر سنجی در کانال بورس بازار حدود ۷۳درصد از شرکت کنندگان استعفای ایشان را برای بازار مثبت دانستند و ۲۷درصد آن را منفی عنوان کردند. اما در جامعه تحلیل‌گران به نظر می‌رسد که استعفای ایشان چندان مورد استقبال قرار نگرفته است و حتی برخی از انجمن‌ها بازار سرمایه خواهان برگشت آقای قالیباف به جایگاه خود هستند.

استعفای قالیباف اصل لازم نبود
بیشتر این تحلیل‌گران تغییر رئیس سازمان را بی اثر و تنها یک جو روانی می‌دانند و معتقدند که مقصر اصلی در ریزش بازار دخالت‌های دولت با نگاه کسب درآمد از این بازار است. یکی از کارشناسان بازار سرمایه استعفای آقای قالیباف اصل غیر لازم و هشدار دهنده می‌داند.

همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه در مورد استعفای رئیس سازمان بورس گفت: آقای قالیباف یک مدیر بی‌حاشیه بود. شخصیت ایشان به گونه‌ای نبود که بخواهد خود را نشان دهد؛ حتی در مدت مدیریت خود تنها یک الی دو بار به رسانه ملی رفت.

دارابی اضافه کرد: بازار سرمایه این استعفا را هشدار دهنده به همه دستگاه‌های تصمیم‌گیر می‌داند که در قبال حضور میلیون‌ها سهامدار و کاهش ارزش دارایی ده‌ها میلیون ایرانی اعم از سهامداران سهام عدالت، کارگران و سهامداران خرد و کلان و صندوق‌های بازنشستگی و بیمه‌ها و تامین اجتماعی مسئول باشند.

وی مقصر ریزش بازار را دولت می‌داند و می‌گوید: واقعیت را همه می‌دانیم چیست؛ در دولت اختیارات رئیس سازمان بورس خیلی کم است این در حالی است که حدود ۶۰ میلیون سهامدار در ارتباط با سازمان بورس هستند.

این کارشناس بازار سرمایه حضور آقای قالیباف اصل را در بازار موثر برشمرد و افزود: بازار به سمتی در حال حرکت است که مسئول نوسانات شاخص را به مدیر سازمان ارتباط می‌دهند و از این طریق در حال فشار به سازمان هستند این در حالی است که اختیارتی به رئیس سازمان داده نشده و هنوز بازار به بلوغ کافی در این زمینه دست پیدا نکرده است.

او ادامه داد: بر سر قضیه فولاد شاهد این بودیم، وزارت صمت نماینده بورس کالا را بیرون کرد یا اینکه وزیر نفت در خصوص شفافیت پالایشگاه‌ها زیر بار نمی‌رود، در این فضا چه انتظاری از رئیس سازمان بورس دارید؟

دارابی استعفای رئیس سازمان را به زیان بازار سرمایه می‌داند و می‌گوید:  انتشار اوراق تبعی برای شرکت‌ها، استفاده از قابلیت سهام خزانه، افزایش چشم گیر منابع صندوق تثبیت،  استفاده از قابلیتهای بازارگردان‌ها جهت نقدشوندگی، برنامه ریزی برای بازگشت eps برای افزایش شفافیت، دفاع از حقوق سهامداران، تسهیل و سرعت در اعطای مجوز به نهادهای مالی و انتشار اوراق مشارکت بدون ضمانت بانکی و برمبنای رتبه بندی و ارتقای سامانه معاملات در شرایط تحریم از جمله عملکردهای بود که آقای قالیباف اصل در زمان مدیریت خود در بازار داشت.

او با بیان اهمیت بازار سرمایه در فضای اقتصادی کشور خواستار حمایت بیشتر در سطح دولت است و پیشنهاد داد که رئیس سازمان بورس  همانند رئیس کل بانک مرکزی در جلسات هیات دولت حاضر شده و امکان حمایت از حقوق بیش از ۶۰میلیون سهامدار کشور از جمله ۴۶میلیون سهامدار سهام عدالت را در برابر تصمیمات یکجانبه نظیر افزایش نرخ بهره و اتخاذ سیاست‌های ویران کننده انقباضی، نرخ گذاری‌های دستوری در مورد محصولات و خدمات بنگاه‌های بازار سرمایه و اقدامات یکجانبه دیگری که کیان بازار سرمایه را به خطر می اندازد داشته باشد.

دولت دچار خوشبینی خاصی شده است
او به تالیف ریاست جمهوری بایدن در آمریکا و تاثیرات آن بر روی بازار سهام اشاره کرد و گفت: دولت دچار یک خوشبینی خاصی شده و گمان می‌کند فردای تالیف ریاست جمهوری بایدن، او وارد مذاکره با ایران می‌شود. به نظر بنده اگر مسائل بنیادی نظیر نرخ بهره بانکی، کاهش دخالت غیر کارشناسی در بازار سرمایه و مسائلی از این دست حل شود بازار پتانسیل خوبی برای آینده دارد.

این کارشناس به سخنان رئیس جمهور مبنی بر کاهش نرخ ارز اشاره کرد و در مورد آن افزود: زمانی که دولت نیاز به درآمدزایی دارد و با کسری بودجه روبه رو است، کاهش قیمت دلار سبب کاهش درآمد صادراتی و درآمدهای دیگر می‌شود.

دارابی خبر استعفا رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نشان از وجود شرایط نامناسب در قوانین و مقررات حاکم بر بازار سرمایه و کمبود حمایت از بازار سرمایه در میان نهادهای اقتصادی و حاکمیتی کشور دانست.

به گفته وی افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه در خانواده‌ها سبب شده که احزاب سیاسی توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند و داشتن برنامه برای بهبود روند این بازار می‌تواند در رای آوری کاندیدا اهمیت داشته باشد.